چاپ و انتشار کتاب مراقبت و کنترل ناقلین در بنادر، فرودگاه ها و گذرگاه های مرز زمینی

یکی از موضوعات مورد تأکید در مقررات بین المللی بهداشتی ظرفیت سازی برای مراقبت و کنترل ناقلین در مبادی ورودی و تا شعاع (حداقل) 400 متری اطراف آنها است. دلیل این امر وجود خطر دائمی انتشار ناقلین و بیماریهای منتقله، از طریق کشتی ها، هواپیما ها و سایر وسایط حمل و نقل از کشوری به کشور دیگر است. نمونه های فراوانی از ورود ناقل و انتقال بیماری در اطراف فرودگاه ها و بنادر از دهه 1950 تا کنون وجود دارد. مالاریای فرودگاه در اروپا از طریق پشه های آنوفل آلوده که از مناطق بومی مالاریا وارد شده بودند و همچنین انتشار گسترده پشه آئدس آلبوپیکتوس در امریکا و اروپا دو نمونه از این دست هستند.

در ماه می سال 2005، پنجاه و هشتمین اجلاس جهانی بهداشت، مقررات بین المللی بهداشتی جدید (International Health Regulations, IHR) را تصویب کرد که از ماه جولای 2007 به اجرا گذاشته شده است. این مقررات به روز شده از تمامی کشورهای عضو می خواهد که در طی پنج سال یک سری ظرفیت های کلیدی و زیر ساخت هایی را برای فرودگاه ها، بنادر و همچنین گذرگاه های مرزی زمینی فراهم کنند ( مواد قانونی 13، 17، 20، و 21و ضمیمه 1).  یکی از موضوعات مورد تأکید در  مقررات بین المللی بهداشتی ظرفیت سازی برای مراقبت و کنترل ناقلین در مبادی ورودی و تا شعاع (حداقل) 400 متری اطراف آنها است. دلیل این امر وجود خطر دائمی انتشار ناقلین و بیماریهای منتقله، از طریق کشتی ها، هواپیما ها و سایر وسایط حمل و نقل از کشوری به کشور دیگر است. نمونه های فراوانی از ورود ناقل و انتقال بیماری در اطراف فرودگاه ها و بنادر از دهه 1950 تا کنون وجود دارد. مالاریای فرودگاه در اروپا از طریق پشه های آنوفل آلوده که از مناطق بومی مالاریا وارد شده بودند و همچنین انتشار گسترده پشه آئدس آلبوپیکتوس در امریکا و اروپا دو نمونه از این دست هستند.

در میان همه ناقلینی که نیاز به توجه بیشتری دارند، مراقبت پشه ها، جوندگان، کک ها، پشه خاکی ها، مگسهای خانگی و سوسریها در این راهنما به طور ویژه مورد توجه قرار گرفت. بخشهای مهم موضوع اخیر  شامل نقش ها و مسئولیتهای مدیران در مبادی ورودی، شناسایی خطر بیماری های منتقله از ناقلین، برقراری مراقبت ناقلین در مبادی ورودی، سازماندهی استراتژیهای مبتنی بر شواهد مبارزه با ناقلین و چنانچه لازم باشد تقاضای انجام اقدامات اضطراری برای پیشگیری از انتشار بیماریهای منتقله می باشد. انواع مختلفی از روش های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیک، مکانیکی و محیطی برای کنترل ناقلین شناخته شده هستند و بسیاری از این روشها با کمک تصاویر موجود در  متن و ضمیمه های آن توصیف شده اند. مواد و وسایل مورد نیاز برنامه های مراقبت و همچنین انواع تکنیک های توصیه شده برای کنترل حشرات در هواپیما ذکر شده اند.

در نهایت  ضمیمه هایی به این کتابچه اضافه شده تا به عنوان راهنمایی برای مدیریت تلفیقی ناقلین باشد که شامل مثال هایی از محل های بالقوه برای تکثیر پشه در مبادی ورودی و همچنین مداخلات  فیزیکی و یا مهندسی جزئی، روش های مراقبت وسایل نقلیه، کانتینرها،  بار، بسته های پستی، چمدان ها، نیازهای  آزمایشگاه مستقر در این محلها، روشهای نگهداری و حمل نمونه ها به آزمایشگاه مرجع، روش های تشخیص عوامل بیماریزا، فرم های ثبت اطلاعات مراقبت و کنترل ناقل در محل، جداول آماری مراقبت ناقل و روش های فیزیکی کنترل ناقلین که به وسیله نهادهای مستقر در بنادر استفاده می شوند؛ می باشند.

این کتاب  توسط دکتر محمد مهدی صداقت (استاد گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری ها – دانشگاه علوم پزشکی تهران ) ، دکتر احمد علی عنایتی استاد گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری ها – دانشگاه علوم پزشکی مازندران )، دکتر فرشید رضایی (وزارت بهداشت – درمان و آموزش پزشکی ) و خانم فاطمه عظیمیان زواره (وزارت بهداشت – درمان و آموزش پزشکی) تدوین شده است.