مقدمه:
مدتی است دنیا با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند. این ویروس از طریق تنفس و تماس منتقل می‌شود و همین امر کنترل آن را دشوار کرده است. یکی از راه هایی که برای کنترل این ویروس در محیط های شهری و بویژه در مکان های شلوغ مانند ادارات و مراکز خرید استفاده می شود، تونل های ضد عفونی است. این تونل ها به شکلی طراحی شده اند که به محض نزدیک شدن فرد به آنها، با توجه به سنسورهای نصب شده از زوایای مختلف، شروع به پاشیدن مواد ضدعفونی کننده روی تمامی بدن فرد می کنند. سوالی که مطرح است این است که آیا تونل های ضدعفونی کننده برای از بین بردن کامل ویروس مناسب هستند؟
شواهد موجود برای پاسخ به سوال:
بر اساس شواهد موجود، برخی متخصصین به کارایی این تونل ها سخت انتقاد می کنند. نگرانی اصلی آنها اثر مواد شیمیایی مورد استفاده در این تونل ها برای ضدعفونی است چرا که آنها اعتقاد دارند مایع سفید کننده یا آب اکسیژنه رقیق شده ممکن است پس از یک دوره زمانی اثرات نامطلوبی روی افراد ایجاد نماید. چالش دیگر این است که مواد ضدعفونی مورد استفاده در این تونل ها باید با نسبت صحیح و ایمن رقیق شوند. خطای انسانی در این خصوص می تواند منجر به مشکلات سلامتی مانند خارش، تحریک چشم و مشکلات تنفسی یا تنگی نفس شود. ایراد بعدی متخصصین،  نحوه دفع فاضلابی است که حجم زیاد مواد ضدعفونی کننده ایجاد می کنند. همچنین محققین عقیده دارند این تونل ها ممکن است حس کاذبی از ایمنی به مردم داده و باعث شوند افراد فاصله گیری فیزیکی و شستن دست ها را مورد غفلت قرار دهند. از طرف دیگر این تونل ها نمی توانند محافظتی برای افراد مبتلا به کووید 19 (علامت دار یا بدون علامت) ایجاد کند و آنها پس از عبور از تونل همچنان ناقل بیماری خواهند بود. برخی از محققین، این تونل ها را فاقد اساس علمی دانسته و نسبت به کارایی آنها انتقاد دارند.
جنبه های ایمنی و اثربخشی تونل های ضدعفونی نیز باید به دقت مورد سنجش قرار گیرد. جنبه ایمنی باید مورد تاکید قرار گیرد زیرا چشم، دهان و پوست بدن افراد داخل این تونل ها حدود 10 تا 20 ثانیه در معرض مواد شیمیایی قرار می گیرد. جنبه اثربخشی نیز از این نظر اهمیت دارد که باید مطمئن شد ویروس کاملا از بین می رود. در این تونل ها اغلب از الکل و آب ژاول (سفید کننده) برای ضدعفونی استفاده می شود. سازمان جهانی بهداشت در یک بیانیه رسمی در فوریه 2020 اعلام کرده است که مواد ضدعفونی کننده با پایه الکل و کلر نباید روی بدن افراد اسپری شوند، زیرا می توانند به غشای مخاطی چشم ها و دهان آسیب وارد نمایند. بنابراین استفاده از این مواد در تونل ها خطراتی برای سلامتی داشته و تخلف از قوانین سازمان جهانی بهداشت به شمار می آید. اثربخشی این تونل ها نیز هنوز مورد بحث است، زیرا برای از بین رفتن کامل ویروس ها، دو فاکتور غلظت ماده ضدعفونی کننده و زمان تماس با این ماده مهم است. طبق تحقیقات موجود، برای از بین بردن کامل ویروس کرونا حدود 10 دقیقه زمان لازم است و با توجه به این موضوع، اثربخشی تونل ها مورد تردید بوده و ممکن است تنها حس کاذبی از ایمنی را ایجاد نمایند.
نتیجه گیری:
تونل های ضدعفونی کننده نه تنها کمکی به پیشگیری از کووید 19 نمی کنند بلکه ممکن است باعث ایجاد آسیب هایی در افراد شوند. راه های مؤثر برای پیشگیری از انتشار کووید 19 شامل فاصله گیری فیزیکی، پوشیدن ماسک (بویژه برای افراد مبتلای علامت دار یا بدون علامت)، شستن مرتب دستها و ضدعفونی کردن سطوح در مناطق عمومی است. اسپری کردن ماده ضدعفونی کننده روی فرد مبتلا، نمی تواند سرفه و عطسه او را متوقف کرده و از فرستاده شدن ویروس به هوا جلوگیری کند. همچنین اسپری کردن روی فرد سالم نمی تواند لایه ای نامرئی فراهم کرده و فرد را از ویروس محافظت نماید.

 

 

Satish and Pooja Nair, COVID-19: Experts flag safety, scientific basis of Disinfection tunnel, 12 Apr 2020; https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2020/apr/12/covid-19-experts-flag-safety-scientific-basis-of-disinfection-tunnel-2128920.html
SU LINLEAVE, Disinfection tunnels cause more harm than good? 18 APR 2020; https://sciencemediacentremalaysia.com/expert-reaction/2020/04/expert-reaction-disinfection-tunnels-cause-more-harm-than-good/
M Sarita Varma, Anti-COVID-19 disinfection tunnels may harm eyes, say alkali makers, 14 April  2020; https://www.financialexpress.com/lifestyle/health/anti-covid-19-disinfection-tunnels-may-harm-eyes-say-alkali-makers/1927289/
International Pharmaceutical Federation, CORONAVIRUS SARS-CoV-2/COVID-19 PANDEMIC :Information and interim guidelines for pharmacists and the pharmacy workforce . 19 Mar 2020; page 31. https://www.fip.org/files/content/priority-areas/coronavirus/Coronavirus-guidance-update-ENGLISH.pdf
Abhinaya Harigovind KOCHI, COVID-19 disinfection tunnels are of no use, say experts. 15 APR 2020;  https://www.thehindu.com/news/cities/Kochi/covid-19-disinfection-tunnels-are-of-no-use-say-experts/article31350721.ece