افزایش سطح سلامت و رشد تولید رابطه فزاینده، مستقیم و تصاعدی دارند

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر امیرحسین تکیان، استاد سیاستگذاری سلامت جهان دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفتگو با خبرنگار روابط‌عمومی دانشگاه ضمن تبریک هفته سلامت، با اشاره به نام‌گذاری  یک روز از هفته سلامت به‌عنوان روز «جامعه سالم و رشد تولید» گفت: 75 سال پیش دقیقاً زمانی که سازمان جهانی بهداشت تأسیس شد در منشور این سازمان قانونی بر مبنای سلامت برای همه و دستیابی عادلانه به سلامت تدوین شد.
دکتر تکیان با تاکید بر اینکه برای سازندگی و بالندگی جوامع انسانی جهت‌گیری جامعه‌محور لازم است گفت: سلامت یک فرد با ارتباط سازنده و دوطرفه جوامع بین‌المللی میسر می‌شود و شواهد علمی متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد انسان با اجتماعی بودن می‌تواند به پتانسیل خود دست یابد و زمانی که احساس کند به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند منفعت می‌رساند و آن جامعه نیز به بالندگی او  کمک می‌کند؛ چنین فردی یک انسان سالم می‌شود.

دکتر تکیان در تعریف از سلامتی گفت:  سلامتی صرفاً نداشتن بیماری نیست؛  بلکه نیک بودی کامل جسمی، روانی و اجتماعی و معنوی و داشتن حال خوب است و آن در یک جامعه مولد شکل می‌گیرد.

وی  جامعه مولد را جامعه‌ای دانست که در آن همه شئونات مترتب بر یک جامعه در حالت تعادل قرار گیرد گفت: جامعه‌ای که به لحاظ قدرت تولید، دارابودن ارتباطات بین‌المللی، رعایت مسائل زیست‌محیطی و ایجاد ظرفیت بالندگی برای شهروندان و به طور کلی از همه جهات چه از نظر تحصیلات، تولید و ارتباطات بین‌فردی و همه شئونی که در یک جامعه سالم یافت می‌شود، متعادل رفتار کند چنین جامعه‌ای لازمه نیک بودی است. در این جامعه، شاخص اقتصادی یک شاخص زیربنایی است و چنین جامعه‌ای از بالندگی اقتصاد و سلامت برخوردار است. 

استاد سیاستگذاری سلامت جهان دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به مقاله‌ای که در سال 2020 در نشریه علمی لنست منتشر شده گفت: این مقاله بر اساس بارجهانی بیماری‌ها، ارتباط دموکراسی با سلامت را مورد سنجش قرار داده است و به طور خلاصه عنوان شده وقتی مردم در سرنوشت خود سهیم باشند و این حس را داشته باشند که در جامعه مترقی زندگی می‌کنند آن جامعه سلامت‌محورتر است. 

دکتر تکیان به اقدامات صورت‌گرفته در دانشکده بهداشت اشاره کرد و گفت: یک مطالعه موردی در سطح کشور با بیش از 3000 نمونه در دانشکده بهداشت انجام شد که نتایج آن نشان داد یک سرمایه اجتماعی با عوامل خطر رفتاری در بیماری‌های غیرواگیر مرتبط است به این معنی که اگر سرمایه اجتماعی بهتری داشته باشیم بروز برخی بیماری‌های حاد مثل دیابت، فشارخون بالا و سکته قلبی کمتر می‌شود و جوامعی که  از نظر سرمایه  اجتماعی  غنی باشند جامعه مولد محسوب می‌شوند و در چنین جامعه‌ای با حفظ مسائل زیست‌محیطی تصمیم‌سازی برای سلامت مردم آسان‌تر است. 

استاد سیاستگذاری سلامت جهان در مورد نقش دانشگاه در ایجاد جامعه مولد گفت: دانشگاه به کمک دولت و مردم (جامعه مدنی) می‌تواند به‌راحتی به‌تمامی مشکلات فائق آید. خوشبختانه سازوکارهای خوبی دراین‌ زمینه در کشور ایجاد شده و ظرفیت‌های مناسبی برای استفاده از شواهد علمی به وجود آمده است. دانشگاه با انجام دو کار اصلی و اساسی شامل تولید شواهد علمی و روشنگری و با استفاده از منابع انسانی، مبادرت به تربیت شهروندان می‌کند تا آن شواهد را به بالفعل تبدیل کند.

وی نقش دانشگاه در جوامع مولد و سالم را پاسخگویی به سؤالات و مشکلات جامعه بیان کرد و گفت: افزون بر این دانشگاه می تواند به توانمندسازی و روشنگری مردم با استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و همچنین با اطلاع رسانی پیام های خود به مردم و به دولت کمک کند. دانشگاه و دانشگاهیان به‌عنوان گروه‌های مرجع  و فرهیخته اگر با استفاده از ابزارهای ارتباط‌جمعی و رسانه‌ها با مردم در ارتباط باشند می توانند نقش موثری ایفا کنند.

استاد سیاستگذاری سلامت جهان در تکمیل سخنان خود افزود:طی 20 سال گذشته مطالعات بین‌المللی صورت‌گرفته که یک نمونه آن مطالعه بار بیماری‌ها است و  منجر به شفاف سازی بسیاری از پدیده‌ها شده و دانشگاه به‌عنوان بازوی کمک کننده به انجام این پژوهش‌ها یاری گر بوده و به اطلاعات  وسیعی در مورد خصوصیات شهروندان ایرانی در مورد مسائلی که سبک زندگی و سلامت شهروندان را به مخاطره می انداز دست‌یافته است و وقتی این شواهد در اختیار وزارت بهداشت و مراجع تصمیم‌سازی و سیاست‌گذار قرار می‌گیرد طبیعتاً در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های نظام سلامت مؤثر است.

 دکتر تکیان با بیان اینکه کار دانشگاه صرفاً تولید شواهد نیست گفت: ایجاد شواهد کار بنیادی دانشگاه است و کاری اصلی دانشگاه، رساندن شواهد به دست سیاست‌گذاران و ایجاد پل ارتباطی بین شواهد علمی تولید شده و تصمیم‌سازان است. روش انجام کار هم رجوع به مجموعه‌های دولتی و دعوت از دولتمردان برای حضور در مجامع است. دولتمردان نیز زمینه‌ای را برای دانشمندان فرهیخته ایجاد کنند تا در فرآیند تصمیم‌سازی از نظرات آنان استفاده شود.

استاد سیاستگذاری سلامت جهان با اشاره به "مثلث دانشگاه، دولت و مردم" به حضور مردم اشاره کرد و گفت: یک بعد اصلی و اساسی جامعه سالم و رشد تولید حضور مردمی است که توسط  اندیشمندان توانمند شده اند و می‌توانند در فرآیند رشد تولید دخیل باشند. این ارتباط سه‌گانه به‌مرور زمان و در میان‌مدت منجر به ایجاد جامعه سالم می‌شود. ازاین‌رو دانشگاهیان حلقه واسط بین مردم و جامعه مدنی و دولت هستند که می‌توانند ارتباط بین آنها را ایجاد و حفظ کنند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

وی با اشاره به سبک زندگی مردم گفت: مهم‌ترین عامل خطر مرگ مردم نوع تغذیه ناسالم آنها است، برای بازسازی این فرهنگ نادرست، دولت به‌تنهایی نمی‌تواند اقدامی انجام دهد؛ بلکه خود مردم باید یاد بگیرند که سبک زندگی، تغذیه و فعالیت‌های فیزیکی خود را اصلاح کنند و این مسئله صرفاً با یک دستورالعمل درست نخواهد شد.

دکتر تکیان اعمال سیاست‌های دانشگاه را برای اصلاح سبک زندگی مردم  مهم خواند و افزود: دانشگاه به‌عنوان عامل واسط و مرجع، با ایجاد مجمع ملی سلامت باید مردم را در فرآیند تصمیم‌گیری سلامت مشارکت دهد و دولت نیز حمایت‌های لازم را به عمل آورد تا این موضوع منجر به افزایش سرمایه اجتماعی، تولید و ارتقای سلامت شود. افزایش سطح سلامت و افزایش رشد تولید با سرمایه‌گذاری در بخش سلامت هر دو رابطه فزاینده، مستقیم و تصاعدی دارد و در یک جامعه متعادل چیزی بهتر از این نیست که این سرمایه‌گذاری‌ها صورت پذیرد و انتظار می‌رود که وزارت بهداشت در تولیت نظام سلامت کشور مداخله کرده و این روند را تسهیل کند. 

وی در پایان سخنان خود گفت: امیدوارم با این نگرشی که وجود دارد و با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت می‌گیرد زمینه بهتری فراهم شود که نظام سلامت، در راستای ایجاد یک جامعه بالنده فعالیت کند که این امر منجر به‌سلامت بیشتر و ثروت‌آفرینی خواهد شد.