۴مهر ۱۴۰۴ - ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵

روز جهانی بهداشت محیط  توسط شورای فدراسیون بین‌المللی بهداشت محیط پیشنهاد گردیده است. در سال ۲۰۱۱، این شورا در جلسه خود در اندونزی اعلام کرد که ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۱ به عنوان روز بنیادین جهانی بهداشت محیط تعیین می‌شود. از آن زمان، هر ساله ۲۶ سپتامبر به عنوان روز جهانی بهداشت محیط و با تمرکز بر یک موضوع خاص که مرتبط با مسائل جهانی بهداشت محیط است گرامی داشته می‌شود. این مناسبت بر لزوم تلاش‌های پیشگیرانه و فعالانه برای حفاظت از سلامت عمومی از طریق مقابله با چالش‌های محیط زیستی تأکید می‌کند؛ چالش‌هایی از قبیل: آلودگی آب - هوا و خاک - پسماندهای خطرناک - دسترسی به غذای سالم و ایمن و سایر موارد. لذا اهمیت بهداشت محیط در جامعه را میتوان بصورت زیرخلاصه نمود:

• بهداشت محیط پیشگیرانه‌ترین و اقتصادی‌ترین راه برای مقابله با بیماری‌هاست
• تضمین‌کننده دسترسی به آب آشامیدنی سالم، هوای پاک و غذای سالم برای همه شهروندان
• سد محکمی در برابر شیوع بیماری‌های واگیر از طریق مدیریت پسماند و فاضلاب
• حافظ سلامت نسل‌های آینده از طریق کنترل آلاینده‌های محیطی
• عامل کلیدی در ارتقای بهره‌وری نیروی کار و کاهش هزینه‌های درمانی

شعار26 سپتامبر ۲۰۲۵  عبارتست از : هوای پاک، مردم سالم.

شعار هوای پاک، مردم سالم هدفی است که با عزم ملی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و بکارگیری خرد جمعی قابل تحقق است. هوای پاک تنها یک شاخص محیط زیستی نیست، بلکه مهم‌ترین شاخص توسعه یافتگی، عدالت و احترام به مردم جامعه است.

بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا به عنوان بزرگترین تهدید محیطی برای سلامت انسان شناخته شده است که سالانه منجر به حدود ۷ میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان می‌شود. در این راستا جامعه و مسئولین و مدیران باید بدانند که:
۱. هوای پاک برای سلامت و رفاه ضروری است.
۲. آلودگی هوا در بروز بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی و تغییرات اقلیمی نقش دارد.
۳. همگان در کاهش آلودگی هوا و حمایت از قوانین و سیاست‌های هوای پاک نقش دارند.
۴. اقدامات و سیاست‌های پایدار می‌توانند اثرات آلودگی هوا را کاهش داده و سلامت و رفاه مردم را بهبود بخشند.

موضوع نام گذاری امسال را می توان در دو هدف خلاصه کرد:

هدف ۱: ترویج آگاهی و اقدام در مورد تأثیر هوای پاک بر سلامت عمومی، توجه به آلودگی هوا، تغییرات اقلیمی و بیماری‌های تنفسی.

هدف ۲: بایستی از طریق مطالعات موردی، کارگاه‌ها، فعالیت‌های مدرسه‌ای، رسانه ها و سایر موارد، نقش بهداشت محیط در بهبود کیفیت هوا و محافظت از سلامت مردم را اثبات و ترویج کرد.

اگرچه شعار امسال بر هوای پاک تأکید دارد، اما باید به یاد داشته باشیم که هوا، آب، خاک و غذا یک سیستم به هم پیوسته را تشکیل می‌دهند. آلودگی هوا به مرور بر کیفیت آب و خاک اثر می‌گذارد و زنجیره غذایی را آلوده می‌کند.

روز جهانی بهداشت محیط را باید بهانه‌ای برای یادآوری این حقیقت دانست که پیشگیری مقدم بر درمان است و این پیشگیری، بدون محافظت از محیط زیست سالم ممکن نیست. روز جهانی بهداشت محیط فرصتی مغتنم برای بازتعریف مأموریت خطیر متخصصان این رشته، مرور دستاوردها و تأمل در چالش‌های پیش رو است. لذا این روز، بهانه ای است تا از زحمات خالصانه و خردورزانه اساتید و پژوهشگران گرانقدر تقدیر نمایم که با تعهد و تخصص خود، نه تنها در تربیت نسل آینده متخصصان این مرز و بوم می‌کوشند، بلکه با تولید علم بومی و کاربردی، چراغ راه حل چالش‌های محیطی و سلامت و سرمایه‌ای بی‌بدیل برای نظام سلامت ایران محسوب می گردند. همچنین، این روز را به دانشجویان خلاق و پرانگیزه، آینده‌سازان عرصه بهداشت محیط ایران اسلامی و کارشناسان بهداشت محیط که در خط مقدم ارائه خدمات بهداشت محیط فعالیت می‌کنند تبریک عرض می نمایم.

دکترمحمدهادی دهقانی

مدیر گروه آموزشی مهندسی بهداشت محیط

 دانشگاه علوم پزشکی تهران