آیا می توان واکسن ها را به صورت ترکیبی از دو نوع متفاوت دریافت کرد؟؟
مقدمه:
واکسیناسیون ایمن ترین راه برای به دست آوردن ایمنی در برابر ویروس کرونا است و در اکثر واکسن های کووید-19، به دو نوبت نیاز دارید تا بیشترین محافظت ممکن ایجاد شود. حال این سوال مطرح می شود که آیا می توان واکسن ها را به صورت ترکیبی از دو نوع مدل متفاوت دریافت کرد به ترتیبی که مثلا نوبت اول سینوفارم و نوبت دوم آسترازنکا باشد؟
شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال:
به طور معمول، اگر واکسن کووید-19 را دریافت می کنید که به دو نوبت نیاز دارد، مهم است که دو واکسن مشابه دریافت کنید؛ شواهد حاصل از آزمایشات بالینی نشان می دهد که دریافت دو نوبت واکسن مشابه مؤثر است و همان چیزی است که توسط اداره کالاهای درمانی ([1]TGA) تأیید شده است. در صورت مواجهه دوم با یک واکسن، بدن می تواند در صورت لزوم با ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر برای مبارزه با ویروس واکنش نشان دهد. هنوز مشخص نیست مدت زمان حفاظت واکسن کووید-19 چقدر خواهد بود. در حال حاضر آزمایشات بالینی در حال انجام است تا مشخص شود آیا برای اطمینان از ایمنی طولانی مدت به نوبت های تقویت کننده سالانه یا طولانی مدت نیاز داریم یا خیر. همچنین بر اساس نتایج اولیه مطالعات، استفاده از دو واکسن مختلف کووید -19 در نوبت های اول و دوم منجر به عوارض جانبی بیشتری می شود. در 12 مه 2021، داده های اولیه در مورد واکنش زایی (توانایی ایجاد عوارض جانبی شایع) از مطالعه ای در انگلستان منتشر شد. این مطالعه شامل 830 فرد 50 ساله و بالاتر بود که به صورت تصادفی در چهار گروه مورد مطالعه قرار گرفتند که ترکیبات مختلف واکسن آسترازنکا و فایزر را در فواصل نوبت چهار هفته ای دریافت کرده بودند. شرکت کنندگانی که واکسن‌های متفاوت را برای نوبت های اول و دوم خود دریافت کردند، صرف نظر از ترتیب واکسیناسیون، عوارض جانبی بیشتری (عوارض غیر جدی که خود به خود برطرف می شوند) نسبت به افرادی که یک واکسن مشابه را دوبار دریافت کرده بودند، داشتند. هیچ نگرانی از لحاظ ایجاد عوارض مهم و جدی ذکر نشده است. کارشناسان بیان کردند که تعداد بیشتری از عوارض جانبی، ممکن است پاسخ ایمنی قوی تری را نیز در پی داشته باشد، اما داده های ایمنی زایی (توانایی واکسن برای تحریک پاسخ آنتی بادی) هنوز در حال بررسی است. با این حال، گروه مشاوره فنی استرالیا در مورد ایمن سازی ([2]ATAGI) توصیه می کند دوره واکسیناسیون را با همان واکسن تکمیل کنید.
اما شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است برنامه ترکیبی توصیه شود. از جمله:
واکسیناسیون ایمن ترین راه برای به دست آوردن ایمنی در برابر ویروس کرونا است و در اکثر واکسن های کووید-19، به دو نوبت نیاز دارید تا بیشترین محافظت ممکن ایجاد شود. حال این سوال مطرح می شود که آیا می توان واکسن ها را به صورت ترکیبی از دو نوع مدل متفاوت دریافت کرد به ترتیبی که مثلا نوبت اول سینوفارم و نوبت دوم آسترازنکا باشد؟
شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال:
به طور معمول، اگر واکسن کووید-19 را دریافت می کنید که به دو نوبت نیاز دارد، مهم است که دو واکسن مشابه دریافت کنید؛ شواهد حاصل از آزمایشات بالینی نشان می دهد که دریافت دو نوبت واکسن مشابه مؤثر است و همان چیزی است که توسط اداره کالاهای درمانی ([1]TGA) تأیید شده است. در صورت مواجهه دوم با یک واکسن، بدن می تواند در صورت لزوم با ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر برای مبارزه با ویروس واکنش نشان دهد. هنوز مشخص نیست مدت زمان حفاظت واکسن کووید-19 چقدر خواهد بود. در حال حاضر آزمایشات بالینی در حال انجام است تا مشخص شود آیا برای اطمینان از ایمنی طولانی مدت به نوبت های تقویت کننده سالانه یا طولانی مدت نیاز داریم یا خیر. همچنین بر اساس نتایج اولیه مطالعات، استفاده از دو واکسن مختلف کووید -19 در نوبت های اول و دوم منجر به عوارض جانبی بیشتری می شود. در 12 مه 2021، داده های اولیه در مورد واکنش زایی (توانایی ایجاد عوارض جانبی شایع) از مطالعه ای در انگلستان منتشر شد. این مطالعه شامل 830 فرد 50 ساله و بالاتر بود که به صورت تصادفی در چهار گروه مورد مطالعه قرار گرفتند که ترکیبات مختلف واکسن آسترازنکا و فایزر را در فواصل نوبت چهار هفته ای دریافت کرده بودند. شرکت کنندگانی که واکسن‌های متفاوت را برای نوبت های اول و دوم خود دریافت کردند، صرف نظر از ترتیب واکسیناسیون، عوارض جانبی بیشتری (عوارض غیر جدی که خود به خود برطرف می شوند) نسبت به افرادی که یک واکسن مشابه را دوبار دریافت کرده بودند، داشتند. هیچ نگرانی از لحاظ ایجاد عوارض مهم و جدی ذکر نشده است. کارشناسان بیان کردند که تعداد بیشتری از عوارض جانبی، ممکن است پاسخ ایمنی قوی تری را نیز در پی داشته باشد، اما داده های ایمنی زایی (توانایی واکسن برای تحریک پاسخ آنتی بادی) هنوز در حال بررسی است. با این حال، گروه مشاوره فنی استرالیا در مورد ایمن سازی ([2]ATAGI) توصیه می کند دوره واکسیناسیون را با همان واکسن تکمیل کنید.
اما شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است برنامه ترکیبی توصیه شود. از جمله:
- واکنش های حساسیتی شدید (آنافیلاکسی) به واکسن نوبت اول کووید-19
- لخته شده خون (ترومبوز) همراه با اختلال در فاکتورهای انعقادی خون(ترومبوسیتوپنی) به دنبال اولین نوبت واکسن آسترازنکا
- هرگونه عارضه جانبی جدی دیگری که به اولین نوبت واکسن کووید-19 نسبت داده می شود.
با در دسترس قرار گرفتن اطلاعات بیشتر، این توصیه ممکن است تغییر کند.
در خصوص ترکیب سایر واکسن ها، هنوز نتایجی اعلام نشده است.
نتیجه گیری:
بر اساس شواهد موجود، هر فردی که واکسن کووید-19 را دریافت می کند، باید از همان نوع واکسن برای نوبت بعد نیز استفاده کند. همچنین، بر اساس نتایج اولیه مطالعات، استفاده از دو واکسن مختلف کووید -19 در نوبت های اول و دوم منجر به عوارض جانبی بیشتری می شود. با این حال در شرایط خاصی برنامه ترکیبی واکسن توصیه شده است. در خصوص ترکیب استفاده از واکسن های موجود در ایران، شواهد علمی در دسترس نیست.
منابع:
در خصوص ترکیب سایر واکسن ها، هنوز نتایجی اعلام نشده است.
نتیجه گیری:
بر اساس شواهد موجود، هر فردی که واکسن کووید-19 را دریافت می کند، باید از همان نوع واکسن برای نوبت بعد نیز استفاده کند. همچنین، بر اساس نتایج اولیه مطالعات، استفاده از دو واکسن مختلف کووید -19 در نوبت های اول و دوم منجر به عوارض جانبی بیشتری می شود. با این حال در شرایط خاصی برنامه ترکیبی واکسن توصیه شده است. در خصوص ترکیب استفاده از واکسن های موجود در ایران، شواهد علمی در دسترس نیست.
منابع:
- https://www.health.gov.au/initiatives-and-programs/covid-19-vaccines/is-it-true/is-it-true-do-people-have-to-receive-two-doses-and-do-they-have-to-be-the-same-type-of-covid-19-vaccine-for-it-to-be-effective
- https://www.npr.org/sections/health-shots/2021/05/05/993882203/giving-2-doses-of-different-covid-19-vaccine-could-boost-immune-response
- https://www.ncirs.org.au/covid-19/covid-19-vaccines-frequently-asked-questions
- https://theconversation.com/covid-19-vaccines-why-its-important-you-get-your-second-dose-161940
- https://theconversation.com/astrazeneca-second-dose-should-i-get-the-same-vaccine-or-choose-pfizer-or-moderna-162061
- https://www.verywellhealth.com/side-effects-mix-and-match-covid-vaccines-5185312
ارسال به دوستان