برگزاری نشست علمی رسانه ای؛ زلزله تهران، چقدر دور چقدر نزدیک چقدر آماده در دانشکده بهداشت

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده بهداشت، سه شنبه 9 اسفند 1401، نشست علمی رسانه ای زلزله تهران، چقدر دور چقدر نزدیک چقدر آماده  با مشارکت دانشکده بهداشت و سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران و با حضور دکتر عباس استاد تقی زاده مدیر دپارتمان سلامت در حوادث و یلایا، دکتر علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، دکتر مهدی زارع  استاد پژوهشکده زلزله شناسی و علاقمندان به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

در ابتدای نشست دکتر استاد تقی زاده توضیحاتی در خصوص مطالعات سال های اخیر با تمرکز بر مطالعاتی که جایکا انجام داده است، ارائه داد.

وی خاطر نشان کرد: زلزله تهران مساله ای است که اتفاق خواهد افتاد و این یک حقیقت است ایران جزو ده کشور زلزله خیز دنیا است، سابقه تاریخی زلزله در گسل های مختلف تهران، توالی مشخصی داشته که هر 158 سال یکبار زلزله ای با بزرگای بالای 6 و نیم ریشتر در تهران رخ داده است و آخرین زلزله با این بزرگا که در تهران رخ داده در سال 1988 بوده است که 35 سال از آن می گذرد. گسترش تهران در سال های اخیر به سمت گسل های تهران بوده است.

دکتر استاد تقی‌زاده با اشاره به این که زلزله تهران یکی از دغدغه‌ها و اولویت‌های همیشگی کارشناسان و مسئولان مدیریت بحران است، گفت: این موضوع و آمادگی در برابر آن به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است.

وی بر اهمیت ارزیابی ریسک مخاطرات در شهر تهران یادآور شد: یکی از مهمترین فعالیت‌ها برای آمادگی در برابر زلزله در تهران سرمایه‌گذاری روی آمادگی مردمی است و ارتقای توان آمادگی موثرترین راه برای مقابله در برابر این بحران احتمالی است.

در ادامه دکتر نصیری با تشریح وضعیت لرزه‌خیزی تهران گزارشی از اقدامات انجام گرفته در زمینه مدیریت بحران ارائه داد و با اشاره به اهمیت توجه به موضوع زلزله در تهران و افزایش آمادگی در برابر آن توضیحاتی در خصوص جایگاه مدیریت بحران و اهمیت آن بیان کرد.

در ادامه وی با معرفی بخش‌های مختلف سازمان توضیحاتی در خصوص سامانه هشدار سریع زلزله، نظامنامه بهره‌برداری از آن، نحوه مدیریت زیرساخت‌های حیاتی، سامانه تحلیل اطلاعات مکانی، سامانه کنترل شایعات در زمان وقوع بحران، بازنگری در دستورالعمل فعالیت استان‌های معین، مکان‌یابی پروژه قطب‌های پنجگانه آمادی و فرماندهی عملیات بحران کلانشهر تهران، راه‌های اضطراری شهر و راه‌اندازی قرارگاه ایمنی کالبدی ارائه داد و با اشاره به قوانین موجود به برسی فعالیت کارگروه‌های تخصصی 15 گانه، نقش و جایگاه این کارگروه‌ها در ستاد مدیریت بحران شهر تهران و شرح وظایف آنها پرداخت.

همچنین در این نشست دکتر مهدی زارع استاد دانشگاه نیز با اشاره به تاریخچه وقوع زلزله در پایتخت به تشریح ابعاد فنی زلزله در تهران و موارد دیگری از ریسک در تهران پرداخت و یادآور شد: باید مراقب باشیم که ریسک جدیدی به شهر تهران تحمیل نکنیم.

ایشان بر اهمیت تراکم جمعیت بالا در تهران اشاره داشت و گفت: در مجموع جمعیت تهران و البرز حدود 18 و نیم میلیون بوده در حالی که جمعیت ساکنین حاشیه کوه های زاگرس (از مریوان تا میناب) 21 میلیون نفر است؛ که حدود 25 درصد مساحت کشور را شامل می شود. این نشان دهنده تراکم جمعیت تهران و اهمیت افزایش آسیب پذیری و در نهایت ریسک بالای ناشی از رخداد زلزله تهران است.

وی افزود: گاهی ممکن است زلزله ای در جایی باعث مرگ میلیون ها نفر جمعیت شود و در جای دیگر با همان اندازه و مقیاس ها مرگ و میر چندانی نداشته باشد؛ در واقع اهمیت وجود جمعیت زیاد در پهنه کانونی می تواند عامل مهمی در افزایش آسیب پذیری و خطر ناشی از زلزله باشد.

دکتر زارع بر مخاطره ای به نام فرونشست زمین در تهران که ناشی از بهره برداری بی رویه و غیر اصولی از آب های زیر زمینی است تاکید کرد و گفت: این مخاطره می تواند دو نتیجه داشته باشد: یک اینکه در مطالعات اخیر نشان داده شده است فرونشست زمین می تواند باعث افزایش زلزله های کوچک شده که در نتیجه می تواند در تحریک گسل های فعال هم موثر بوده و زلزله هایی با بزرگای بیشتری نیز ایجاد کند. دوم اینکه با فرونشست ساختمان ها طی سالیان طولانی بافت و ساختار سازه ها تحت تاثیر قرار گرفته و مستعد تخریب با ایجاد حتی کوچک ترین زلزله ها می شود.

در جمع بندی وی خاطر نشان کرد: گسل ها می توانند یکدیگر را تحریک کرده و روی یکدیگر اثر (اثر دومینو) بگذارند؛ به طوری که یک گسل ساعت ها بعد از گسل قبلی فعال شود. با مطالعه فعالیت گسل های مختلف تهران نتیجه گیری شده است که گسل های غربی تهران بیشتر با پیش لرزه خود را نشان می دهند ولی گسل های شرقی ناگهانی تر فعال می شوند.

در پایان این نشست مشترک به سوالات حاضران پاسخ داده شد.

یادآور اینکه: یکی از ارزیابی های اخیر که دکتر استاد تقی زاده و دکتر زارع در خصوص ارزیابی ریسک مخاطرات 4 گانه تهران( سیل، زلزله، فرونشست و لغزش زمین) داشته اند، نشان داده آسیب پذیر ترین مناطق تهران مناطق 17 و 18 است که عوامل آسیب پذیری این مناطق بافت فرسوده، سن و ریزدانگی ساختمان ها عنوان شده است.

این مطالعه پیش بینی شده است در بدبینانه ترین حالت 6 درصد مرگ و میر بعد از زلزله ای با بزرگای بالای 6 و نیم ریشتر؛ در صورتی که در بدترین زمان شبانه روز که زمان خواب و استراحت مردم باشد، اتفاق خواهد افتاد.