تاریخچه:
مقدمه :
آموزش علمی انگل شناسی پزشکی در ایران در سال 1317 بوسیله یک پزشک در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شروع شد. در آن زمان بیماریهای انگلی در اکثر مناطق کشور شایع بود ، در سال حدود 40 % جمعیت ایران تنها به مالاریا متبلا می شدند و عده نسبتا" زیادی بر اثر این بیماری جان خود را از دست می دادند. انگلهای روده ای بشدت شیوع داشت . مبتلایان به بیلارزیوز در خوزستان و پیوک در مناطق جنوبی کشور زیاد بودند. در پی فعالیت های آموزشی ، پژوهشی و خدماتی عده زیادی از اساتید و محققین رشته های انگل شناسی و حشره شناسی پزشکی و مسئولین اجرائی سازمانهای بهداشتی و درمانی و به موازات ارتقاء سطح بهداشت و توسعه امکانات شهری و روستایی مانند آب لوله کشی، برق و جاده میزان شیوع بیماریهای انگلی کاهش چشمگیری یافت.
بیلارزیوز و پیوک تقریبا" ریشه کن شده اند و موارد عفونت های انگلی روده ای خصوصا" آسکاریس بطور کلی به موارد بسیار معدودی طی دهه های اخیررسید. در مسیر پیشرفت های قابل ملاحظه و کاهش اخبار شیوع که مدیون فعالیت های پیش کسوتان انگل شناسی ایران بوده است بیماری های انگلی طی شش دهه اخیر کاهش چشمگیری داشته است. در این میان تغییرات ناخواسته آب و هوایی و از سوی دیگر مهاجرت های انسانی از مناطق پرشیوع به دیگر نقاط کشور و همچنین رفت و آمدهای بین المللی را نباید نادیده گرفت. ظهور مجدد آلودگی هایی همچون مالاریا، بیلارزیوز، سالک و دیگر عفونت هایی که ارتباط مستقیم با سطح بهداشت عمومی دارند ایجاب می کند آموزش انگل شناسی ، حشره شناسی و قارچ شناسی پزشکی در برنامه های آموزشی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور های در گیر با این مسائل بیشتر مورد توجه باشد.
تاریخچه گروه انگل شناسی وقارچ شناسی پزشکی دانشکده بهداشت وانستیتو تحقیقات بهداشتی
آموزش پزشکی جدید در ایران با گشایش مدرسه دارالفنون درسال 1270 خورشیدی توسط میرزا تقی خان امیر کبیر آغاز گردید. در سال 1297 رشته پزشکی از مدرسه دارالفنون جدا شد و بصورت مدرسه مستقلی درآمد و در سال 1313 به هنگام تاسیس دانشگاه تهران باعنوان دانشکده پزشکی به این مرکز علمی پیوست . آزمایشگاه انگل شناسی دانشکده پزشکی در سال 1317 تحت نظر آقای دکتر اسداله شیبانی دایر شد پس از ایشان آقای دکتر دلپی مدیر بنگاه سرم سازی رازی حصارک بمدت 6 ماه مأمور تدریس و انجام کارهای عملی انگل شناسی دانشکده پزشکی شد پس از ایشان آقای دکتر ناصر انصاری ریاست آزمایشگاه و استادی کرسی انگل شناسی دانشکده پزشکی را به عهده گرفت. در سال 1319 باتأسیس " کرسی انگل شناسی و بخش تجسس "فعالیت های آزمایشگاه انگل شناسی شامل دو قسمت : کارهای عملی آموزشی و تجسس در زمینه بیماریهای انگلی و اپیدمیولوژی آنها شروع شد.
در سال 1330 انستیتو مالاریولوژی با همکاری وزارت بهداری و سازمان بهداشت جهانی و با هدف کلی مبارزه و ریشه کنی مالاریا در سراسر کشور آغاز به فعالیت نمود. یک سال بعد در سال 1331 قراردادی با سازمان بهداشت جهانی منعقد شد و طرح مبارزه با بیماریهای منتقله بندپایان در انستیتو مالاریولوژی آغاز به فعالیت نمود. پس از آن برای تصمیم گیری در مورد سایر اولویت های بهداشتی زمان بتدریج فعالیت ها توسعه یافته، انستیتو با کرسی بهداشت عمومی ادغام گردید و گروه علوم بهداشتی دانشکده پزشکی دایر و نهایتا" در سال 1344 انستیتو تحقیقات بهداشتی تشکیل گردید. با فعالیت های آموزشی و پژوهشی و خدماتی اعضاء هیئت علمی و کارکنان انستیتو تحقیقات بهداشتی و با مدیریت و آینده نگری و هدایت علمی و دلسوزانه جناب آقای دکتر شمس الدین مفیدی ریاست محترم انستیتو این موسسه زمینه لازم برای توسعه در حد یک دانشکده را پیدا کرد. در سال 1345 در یکصدو پانزدهمین جلسه شورای مرکزی دانشگاههای ایران اساسنامه دانشکده بهداشت به تصویب رسید .هم زمان دکتر ناصر انصاری بعنوان رئیس قسمت بیماریهای انگلی سازمان بهداشت جهانی در ژنو مشغول بود و دکتر شمس الدین مفیدی ریاست دانشکده بهداشت وانستیتو تحقیقات بهداشتی را به عهده داشت.
در سال تحصیلی 50-1349 آقای دکتر شمس الدین مفیدی معاون تحقیقاتی دانشگاه تهران شدند و بجای ایشان آقای دکتر محمد علی فقیه بسمت رئیس دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی منصوب گردیدند و آقای دکتر فریدون ارفع به سمت استاد و مدیر گروه اپیدمیولوژی و پاتوبیولوژی که شامل انگل شناسی و قارچ شناسی پزشکی بود ارتقاء یافتند. در سالهای 60-1353 آقای دکتر ابوالحسن ندیم ریاست دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی را به عهده داشتند. در سال تحصیلی 54-1353 بخش های انگل شناسی و قارچ شناسی تحت عنوان گروه انگل شناسی و قارچ شناسی پزشکی از گروه اپیدمیولوژی و پاتوبیولوژی جدا شد و آقای دکتر حمید محسنین از اساتید قدیمی مدیر گروه انگل شناسی و قارچ شناسی پزشکی شدند. در سالهای تحصیلی 56-1355و 57-1356 دوره عالی بهداشت عمومی ( MPH ) بین المللی در دانشکده بهداشت برگزار گردید و گروههای انگل شناسی و قارچ شناسی پزشکی و بهداشت محیط (شامل حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین ) در آموزش این دوره شرکت فعال داشتند.
از سال های ابتدایی تاسیس انستیتو تحقیقات بهداشتی با هدف انجام مطالعات دقیق تر و دسترسی به میدان تحقیقاتی ایستگاههای ثابت و موقتی در شهرهای مختلف راه اندازی گردید که در حال حاضر دانشکده بهداشت در شهرهای کازرون، بندرعباس، اهواز، اصفهان، چابهار و مشکین شهر دارای ایستگاه های تحقیقاتی می باشند. در ایستگاههای تحقیقاتی بر اساس مشکل اصلی منطقه فعالیت های تحقیقاتی گوناگون انجام می گیرد. این ایستگاه ها دارای امکانات لازم آموزشی، تحقیقاتی و رفاهی برای محققین و دانشجویان می باشد. هدف از فعالیت های تحقیقاتی شناسایی مشکلات بهداشتی، اولویت بندی و یافتن راه حل های با هدف ارتقاء سطح جامعه می باشد.